Mundane Xoghaye Blinken,
Waxaanu u qornay warqadan inaanu ku boorino Maamulka Biden inuu kordhiyo xidhiidhka uu la leeyahay Somaliland arrimaha khuseeya danaha dublamaasiyadeed, dhaqaale iyo amni. Goobta juqraafi ahaaneed ee Somaliland ee Gacanka Cadmeed, taageerada joogtada ah ee dimuqraadiyadda, iskaashiga ka hortagga argagixisada, budhcad-badeedda, iyo khataraha kale ee amniga ee gobolka, xidhiidhka Taiwan, iyo awoodaha dhaqaale ee sii kordhaya dhamaantood waxay tusaale u yihiin horumarka Somaliland ay gaadhey, taasi oo dammaanad qaadaysaa in Maraykanku sahmiyo fursado dheeraad ah oo uu kula shuraakoobayo Somaliland.
Dhacdooyinkii u dambeeyay ee ka dhacay Geeska Afrika waxay xoojiyeen xasilloonida daciifka ah ee gobolka waxayna halis sii galiyeen rajada laga qabo in si nabad ah lagu xalliyo arrimo badan oo gobolkan ka socda. Iyadoo dagaal sokeeye uu ka socdo Itoobiya, oo ay Eritrea ku lug leedahay; ku soo noqoshada xukunka milatari ee Suudaan; dib u dhac ku yimid doorashooyinka iyo isqabqabsiga siyaasadeed ee sii hurinaya xasilooni darada sii kordheysa ee Soomaaliya, iyadoo ay jirto dhaqdhaqaaqyada argagixisanimo ee Al-Shabaab; iyo abaartii ugu xumayd ee uu gobolku soo maray in ka badan afartan sano, Maraykanku waa in uu dib uga fikiraa istiraatijiyadayada hawlgelinta ee hadda jirta si aan wax uga qabanno caqabadahan baaxadda leh iyo khataraha ku wajahan danaha amniga qaranka Mareykanka.
Somaliland waxay si madaxbanaan u shaqaynaysay muddo soddon sannadood ah—waxay dhawrtaa amnigeeda, nidaamkeeda maaliyadeed, iyo xidhiidhkeeda ganacsi. Dhowr waddan oo gobolka ah, oo ay ku jiraan Jabuuti, Itoobiya, iyo Kenya, ayaa xidhiidh diblomaasiyadeed iyo ganacsi la leh Somaliland, inkasta oo aanay si rasmi ah u aqoonsan madax-bannaanideeda.
Qaarkood waxay u muuqdaan inay kordhiyeen xidhiidhkooda sannadkii u dambeeyay: tusaale ahaan Itoobiya, waxay dhawaan cusboonaysiisay wakiilkeeda dublamaasiyadeed iyadoo dalacsiisay wakiilkeeda Hargeysa oo la gaadhsiiyay darajada safiir, iyo Kenya ayaa xafiis xidhiidhineed ka furtay Somaliland sannadkii hore. Ingiriiska, Midowga Yurub, Imaaraatka Carabta iyo Turkiga ayaa iyaguna wakiilo ku leh Hargeysa.
Wada-shaqeynta istiraatijiyadeed ee Somaliland waxay noqonaysaa mid khatar ah oo miisaan culus ku leh maalgashiga sii kordhaya ee Shiinuhu ku samaynayo Geeska Afrika. Jabuuti, oo muddo dheer u shaqaynaysay sidii Maraykanku u abaabuli lahaa hawlgallada milatari ee Maraykanku ka fulinayo gobolka, ayaa noqotay mid nugul tan iyo markii Shiinuhu hawlgaliyey saldhiggooda badda oo siddeed mayl u jira Camp Lemonnier 2017kii. Hal sano ka dib, laba duuliye oo Mareykan ah ayaa dhaawacyo ka soo gaareen laysarka Shiinaha ee la geeyay, taas oo hoosta ka xariiqday khatarta weyn ee loo soo bandhigay hawlgallada Mareykanka iyo gelitaanka gobolka ee sii socda. Deynta Jabuuti ee Shiinaha ayaa lagu soo waramayaa inay kor u kacday in ka badan 70 boqolkiiba wax soo saarka guud ee gudaha (GDP), Shiinuhu waxa uu haystaa awood ku filan oo uu ku yeelan karo saldhig kale oo dalka ah waxaana macquul ah in uu ku cadaadiyo Djibouti faa’iidooyin kale oo siyaasadeed iyo istaraatiijiyadeed oo sii wiiqaya hawlgallada milatari ee Maraykanka. Waxa aad muhiim u ah in dawladda Maraykanku ay raadiso fursadaha kale ee istaraatiijiyadeed, sida gelitaanka madaarka iyo dekedda Berbera ee dib-u-habaynta lagu sameeyay, si aan u ilaalino yoolalkayada dhaqaale iyo amni ee Geeska Afrika si aan uga hortagno maal-gashi kale oo Shiinuhu ku sameeyo Jabuuti. Somaliland waxa ay soo bandhigtay hab dimuqraadi ah, kaas oo si joogto ah isaga caabiyay ku xadgudubka Shiinaha, waxana uu xaqiijin karaa joogitaanka Maraykanka ee Gacanka Cadmeed.
Somaliland waxa kale oo ay xidhiidh la samaysatay Taiwan Sebtember 2020 oo ay isweydaarsadeen wakiilo wax yar ka dib. Somaliland iyo Taiwan ayaa wada yeeshay xidhiidh dhow, intii lagu jiray xanuunka COVID-19, Taiwan waxay Somaliland ugu deeqday talaalka COVID-19. Maraykanku waa inuu qaado tillaabooyin lagu taageerayo xidhiidhka qotada dheer ee u dhexeeya Somaliland iyo Taiwan, sida uu u baaqayo Xeerka Ilaalinta iyo Horumarinta Caalamiga ah ee Taiwan (TAIPEI) ee 2019, (P.L. 116-135), kaas oo ugu baaqaya dawladda Maraykanka ay tixgeliso ka-qaybgalka dheeraadka ah ee ay la yeelanayso waddammada xoojiyay xidhiidhka Taiwan. Dhanka kale dowladda federaalka Soomaaliya ayaan wax xiriir ah la lahayn Taiwan.
Maamulkan ayaa sheegay in xoojinta dimuqraadiyadda iyo sare u qaadida asxaabta dimuqraadiga ahi ay tahay mudnaantayada koowaad ee ugu sareysa caalamka. Somaliland waxa ay si isdaba joog ah u soo bandhigtay awoodda ay ku qaban karto doorashooyin nabad ah, lagu kalsoonaan karo, oo lagu tartamo, waxaanay muujisay inay ka go’an tahay dimuqraadiyadda iyo dawlad matalaysa tobaneeyo sano. USAID waxay iskaashi la samaysay Machadka Caalamiga ah ee Jamhuuriga iyo hay’adaha kale ee bulshada rayidka ah si ay u taageeraan diyaargarowga doorashada, kor u qaadista daahfurnaanta iyo waxbarashada codbixiyayaasha iyo in la geeyo goobjoogayaal doorashada, run ahaantii doorashooyinka Somaliland ee 2021 waxay ahaayeen kuwii ugu horreeyay ee adduunka ah ee lagu sugo amniga biometric iris scans. Hargeysa waxay samaysay horumar muhiim ah oo lagu horumarinayo dimuqraadiyadda iyo dawladnimada wax-ku-oolka ah, maamulkuna waa inuu raadiyaa sidii loo xoojin lahaa, loogana abaal-marin lahaa.
Anagoo niyadda ku hayna arrimahan siyaasadeed, dhaqaale iyo amni, waxaanu maamulka u soo jeedinaynaa inay kordhiyaan xidhiidhka dublamaasiyadeed ee ay la leeyihiin masuuliyiinta Somaliland, safarrada madaxda sare, isla markaana ay tixgeliyaan joogitaan rasmi ah oo Hargeysa. Kordhinta iskaashiga ay la leedahay Somaliland waa in ay noqotaa mudnaanta koowaad oo ay ka wada faa’iidaysan doonaan danaha Maraykanka iyo Somaliland.
Waxaan kaaga mahadcelineynaa sida aad u fiirsatay arrintan muhiimka ah.
Warqadda waxaa ku saxiixaan:
Xildhibaan Michael McCaul (R-TX), Xildhibaan Chris (R-NJ), Xildhibaan Brian Fitzpatrick (R-PA), Xildhibaan Tom Malinowski (D-NJ), Xildhibaan Peter Meijer (R-MI), Xildhibaan Guy Reschenthaler (R-PA), Xildhibaan Kay Granger (R-TX), Xildhibaan Young Kim (R-CA), and Xildhibaan Steve Chabot (R-OH)
